پاوه یکی از شهرهای شمالی استان کرمانشاه و مرکز شهرستان پاوه است که در مجاورت مرز ایران و عراق (اقلیم کردستان) قرار دارد.مردم شهرستان پاوه، با گویش سورانیلهجه جافی و گویش هورامی صحبت می‌کنند. پاوه شهرستانی با جاذبه‌های گردشگری فراوانی است. از جمله این جاذبه‌ها، می‌توان به روستای‌های هجیج، خانقاه، داریان، نوسمه، شمشیر و… اشاره نمود. به غیر از روستاهای این شهرستان، می‌توان به جاذبه‌هایی همچون؛ چشمه بل، رودخانه سیروان، سد داریان، تفرجگاه بیدمیری و پیازدول، باغهای پاوه، اقامتگاه‌های زیبای اطراف پاوه، و زیارتگاه سلطان اسحاق اشاره نمود. بهترین زمان برای سفر به این شهرستان، اوایل اردیبهشت و اوایل آذر می‌باشد
شهر پاوه به فاصله ۱۱۲ کیلومتری از مرکز استان و ۴۵ کیلومتری تا نقطه صفر مرزی قرار دارد. سازه‌ها و منازل مسکونی در این شهر به گونه‌ای طراحی شده‌است که در بیش‌تر موارد پشت‌بام خانه‌ای که در ارتفاع کم‌تری از دامنه کوه ساخته شده‌است حیاط منزلی است که چند متر بالاتر ساخته شده‌است. به همین دلیل پاوه را شهر هزار ماسوله می‌نامند.
فرهنگ شناسی
موزه مردم‌شناسی پاوه تنها موزه در شهر پاوه است که از سال ۱۳۸۷ راه اندازی شده‌است. در این موزه پوشاک کُردی کردان منطقۀ هورامان، معماری روستایی، ابزارآلات سنتی کشاورزی، آشپزی کردی، صنایع دستی، ماکت مردم در حال انجام کار، نساجی سنتی و نیز بخشی از دانش بومی باغداری در غرفه‌هایی جداگانه نگهداری می‌شود. این اشیاء و ماکت‌ها گویای بخشی از آداب و رسوم فرهنگی منطقۀ پاوه و هورامان در زمینۀ کشاورزی، نساجی، آشپزی و تولید ابزار کار است
مراکز علمی
- دانشگاه پیام نور
- دارالعلوم اسلامی نجار
- دانشگاه علمی کاربردی
- دانشکده سما
جاذبه‌های گردشگری
- کوهستان‌ها: مانند «شاهو»، «آتشگاه»، «کریسان»، ” سیمله”، ” ریاوکو و …
- چشمه‌ها و آبشارها: مانند «ئورینج”های “ویمیر»، «هانه برالو»، «هانه ساو» و برای آبشار می‌توان از «شلماو» نام برد.
- یخچال‌های طبیعی: مانند «پیازدول»، «میشیاو»
- جنگل‌ها: سراسر پاوه و هه ورامان پوشیده از جنگل‌های طبیعی با درخت‌هایی است که ارتباط نزدیکی با نوع تغذیه شهر و منطقه دارند. مانند ” مرخیل”
مکان‌های دیدنی و تاریخی
- معماری و سکونت گاه‌های انسانی: خود شهر که بافت پلکانی دارد
- آرامگاه‌ها و مقبره‌ها: مانند آرامگاه کوسه هجیج، آرامگاه “سید محمد اصفهانی ”، زیارتگاه «پیرپرچن»
- اماکن متبرکه: مانند مسجد «حضرت عبدالله»، مسجد «خضر زنده»
- موزه‌ها: موزه مردم‌شناسی فرهنگی
- مکان‌های تاریخی: مانند مجسمه پیر میردوک که البته بر اثر فعالیت سودجویان این مجسمه تخریب شده و تنها مکان این مجسمه تاریخی، با نام پیر میردوک باقی‌مانده‌است.
- از مهم‌ترین بناهای تاریخی و جاهای دیدنی پاوه نیز می‌توان به «قلعه دژ» یا «قلعه لا دزی» باقی‌مانده از دوره ساسانی، «مسجد جامع پاوه»، «آتشگاه»، «آرامگاه سلطان اسحاق» در روستای شیخان و «آرامگاه سید عبیدالله» در روستای هجیج اشاره کرد.
وضعیت جغرافیایی شهرستان پاوه
پاوه در شمال غرب استان کرمانشاه در 46درجه و12دقیقه طول شرقی و35درجه و12دقیقه عرض شمالىبا فاصله 120کیلومتری از استان و45 کیلومترفاصله زمینى تا آخرین نقطه مرزی بعنوان مرکز اورامانات لهون شناخته شده وبا وسعت حدود 800کیلومتر مربع وارتفاع متوسط 1540متر از سطح دریا که از شمال به شهرستان مریوان واستان کردستان واز شرق به روانسر واز جنوب به شهرستان جوانرود واز غرب بطول 96کیلومتر با کشور عراق هم مرز می باشد.
اطلاعات جمعیتی شهرستان
|
جمعیت زیر یک سال
|
جمعیت زیر 5 سال
|
جمعیت زیر 15 سال
|
زنان 10تا 49 ساله
|
زنان
شوهر دار
|
کل جمعیت زنان
|
کل جمعیت مردان
|
کل خانوار
|
کل جمعیت
|
|
877
|
4207
|
11885
|
19202
|
8915
|
27116
|
28898
|
13332
|
56014
|
حدود شرقی وشمال این شهر را شاهو (شاه کو) از کوههای زاکرس که بلندترین قله آن زاوه لی ارتفاع 3370 متر تشکیل می دهد. وکوه آتشکاه درغرب پاوه با ارتفاع 2462 متر واقع کٌردیده است
پاوه دارای آب وهوای کوهستانی که در زمستانها شهر با چهره أی برفی ودربهار با منظره ای سرسبز ودر خزان پائیز با رنگهای متنوع مناظری زیبا پدید می آورد. آبشار (بل)درهجیج که بل از دل کوهی بیرون می آید.که این آب با انواع مواد مخیر معدنی که داری خواص درمانی بوده وطبق نظر کارشناسان از آب تهران بهتر است
رودخانه سیروان که از نظر رزاب مریوان درکردستان سرچشمه گرفته وپس از عبإر از میراب دوآب ولیله ومرخیل در محدوده جغرافیایی این شهر ستان ضمن تشکیل 34کیلومترمرز آبی وارد خاک عراق شده وبخش از دجله راتشکیل می دهد.
شهرستان دارای سه بخش (مرکزی –باینگان- نوسود ) و6دهستان ( شرام –نیسانه –هولی – شمشیر- ماکوان شیوه سر) دارای شبکه ومرکز بهداشت درمان وبیمارستان 50تختی و7مرکز بهداشتی درمانی و25خانه بهداشت می باشد.