برنامه کودکان
از آنجا که دوره تکرار نشدنی کودکی دوران شکل گیری شخصیت و بنیان رشد جسمی و روانی افراد است لذا تامین سلامت این دوران اهمیت بسزایی دارد و خدمات ارائه شده زیردر حهت ارتقاء کیفیت مراقبت های کودکان زیر 8 سال می باشد که شامل موارد زیر است 1- برنامه ادغام یافته سلامت کودکان زیر 8 سال
برنامه ادغام یافته سلامت کودکان طراحی نظام غربالگری استاندارد مراقبت کودکان زیر 8 سال است و بدنبال یافتن راهی برای جدا کردن کودکان سالم از کودکان به ظاهر سالم یا مستعد به بیماری است که هنوز نشانه های بیماری در آنها مستقر نشده است .این برنامه اهداف زیر را مححق می سازد :
الف : دستیابی به پوشش حداقل 16 بار مراقبت در کودکان زیر 8 سال
ب : تشخیص به هنگام برخی بیماریهای کودکان از طریق انجام به موقع آزمایشات کم خونی، ادرار و چربی
ج : پوشش 100% واکسیناسیون کودکان
د : تجوبز مکمل های دارویی کودکان
و : کاهش مرگ ومیر ناشی از سوانح وحوادث درکودکان باارتقاء سطح آگاهی در مادران دارای کودک زیر 8 سال
ه : آموزش روابط متقابل کودک و والدین
وضعیت موجود : این برنامه در تمامی مراکزبهداشتی درمانی شهری و روستایی وخانه های بهداشت تحت پوشش اجرا می گردد .
2- برنامه مراقبت های ادغام یافته ناخوشی های اطفال (مانا)
مانا حاوی اصول راهنما برای آموزش مادران است تا خانواده ها در بهبودی کودک خود شرکت نموده و با اجرای صحیح اقدامات پیشگیری از ابتلا و یا شدت یافتن بیماری وی جلوگیری کنند.مانا تشخیص و
در مان صحیح بیماریها براساس نشانه های موجود را امکان پذیر می سازد.
مانا یک استراتژی است نه یک برنامه بطوریکه برنامه های موجود مراقبت از کودکان زیر 5 سال را هماهنگ نموده و با این هماهنگی ، کیفیت ارائه خدمات را افزایش داده و اثر بخشی مراقبتها را بالا می برد و هزینه های خدمات را کاهش میدهد.اجرای مانا اهداف زیر را دربرخواهد داشت:
الف : کاهش بار بیماریهای شایع در کودکان زیر 5 سال
ب : کاهش درصد ابتلاء به سرفه وتنفس مشکل در کودکان زیر 5 سال از 4/14% به 10% در سطح شهرستان
وضعیت موجود : این برنامه در تمامی مراکزبهداشتی درمانی شهری و روستایی وخانه های بهداشت تحت پوشش اجرا می گردد .
3- برنامه ترویج تغذیه با شیر مادر
دوران شیر خواری حساس ترین مرحله از رشد و تکامل کودک است لذا در این برهه از زندگی باید توجه بیشتری به مراقبت از تغذیه و سلامت کودک داشت در چنین شرایطی شیر مادر تامین کننده نیاز های غذایی کودک و بطور همزمان تامین کننده مواد ایمنی بخش لازم برای کودک است واین دو ویژگی بطور یکجا از طرق دیگر قابل دسترس نیست ناگفته نماند که ارتباط عاطفی مادر و کودک به هنگام شیر دادن از پستان یک امتیاز استثنایی برای شیر مادر است و تاثیر شگفت انگیزی بر رشد ذهنی و روانی کودک دارد.
هدف از این برنامه افزایش درصد شیرخوارانی است که با شیر مادر تغذیه می شوند،خصوصا افزایش شیرخوارانی که تا پایان 6 ماهگی منحصرا با شیر مادر تغذیه می شوند (Exclusive breast feeding ) و تداوم شیر مادر همراه با غذاهای کمکی تا پایان 2 سالگی است.
در راستای اجرای هدف فوق فعالیتهای زیر انجام می گیرد:
الف : تشکیل کمیته ترویج تغذیه با شیر مادر شهرستان و پیگیری مصوبات آن .
ب : تشکیل مرکز مشاوره شیردهی و ارائه مشاوره به مادران باردار در خصوص اهمیت شیر دهی و ترویج تغذیه باشیر مادر و رفع مشکلات شیر دهی برای مادران شیرده، آموزش رابطین بهداشتی در مورد ترویج تغذیه با شیر مادر.
ج : صدور کوپن و حواله شیر مصنوعی جهت افراد نیازمند طبق ضوابط و دستورالعمل وزارتی.
د : برگزاری کلاسهای آموزشی در خصوص مزایای شیر مادردرمراکز بهداشتی شهری و روستایی و خانه های بهداشت.
ه : برگزاری کارگاههای آموزشی ترویج تغذیه با شیر مادر جهت پزشکان ، کارشناسان و پرسنل رده میانی و پرسنل بیمارستان.
و : پایش و ارزیابی بیمارستان دوستدار کودک با هدف کمک به ترویج تغذیه با شیر مادر
در سال 1989 WHO وunicef راه اندازی بیمارستانهای دوستدار کودک را راهی برای ارتقاء میزان تغذیه با شیر مادر معرفی کردند بنابراین عملکرد بیمارستانهادر بخشهای زنان و زایمان ، بخشهای اطفال
( که شامل نوزادان تحت مراقبت ، NICU و کودکان می شود ). براساس اقدامات 10 گانه سنجیده
می شود و براساس نتایج آن مداخلات لازم صورت می گیرد.
وضعیت موجود : تلاش در جهت :
الف : دستیابی به افزایش میانگین سن قطع شیردهی از 17/10 ماه به حداقل 18 ماه
ب : افزایش درصد تغذیه انحصاری با شیر مادر تا 6 ماهگی به میزان 10%
4- کاهش مرگ و میر کودکان زیر 5 سال
مرگ و میر کودکان زیر 5 سال ازجمله شاخص های مهم بهداشتی می باشد که نقش مهمی درتوسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشورها ایفا می کند. با انجام اقدامات زیرسعی شده تا حدودی از وقوع آن پیشگیری کرد.
الف : افزایش پوشش مراقبتهای دوران بارداری
ب : افزایش پوشش مراقبتهای کودکان
ج : افزایش مهارت کارکنان و تامین نیروی انسانی کافی
د : تامین تجهیزات کافی برای انجام مراقبتها
و : تشکیل کمیته های شهرستانی مرگ ومیر کودکان بطور مستمر و پیگیری مصوبات کمیته ها