بسمه تعالی
مصاحبه با کارشناس مسئول واحد مبارزه با بیماریهای پاوه پیرامون عملکرد واحد مربوطه :
این واحد در ستاد مرکز بهداشت مستقر می باشد و با سه نفر کارشناس (کارشناس مسئول و دو نفر کارشناس بیماریهای واگیر و غیر واگیر) در ستاد و 12 پزشک ، 8 نفر پرسنل بیماریها و 50 نفر بهورز در واحدهای رده میانی و سطوح مختلف امور مبارزه با بیماریها را بر عهده دارند .
وظایف اصلی واحد بیماریها (برنامه ریزی و نظارت پیرامون) :
ایمنسازی (واکسیناسیون) گروههای آسیب پذیر جامعه علیه بیماریهای واگیر (فلج اطفال ، کزاز ،دیقتری، سیاه سرفه،هپاتیتB ، سرخک ،سرخجه،اوریون،سل،هاری،مننژیت،آنفلوانزاو...) لازم به ذکر است پوشش هر کدام از این واکسنها در سا ل89 در حد 100 درصد می باشد.
بیماریابی و شناسایی به موقع بیماران واگیر و غیر واگیر برا ی درمان به موقع ، شناسایی کانون آلودگی ،قطع زنجیره انتقال و حفاظت افراد سالم.
مراقبت و پیگیری و ادامه درمان بیماران برای پیشگیری از سرایت بیماری به دیگران
ارائه آموزش و اطلاع رسانی به پزشکان و پرسنل و مردم در زمینه شناخت و پیشگیری بیماریها
وضعیت توزیع و پراکندگی بیماریها در منطقه (پاوه) در 20 سال قبل تا دهه اخیر چگونه بوده است ؟ (لطفاً توضیح دهید)
در ابتدای شروع به فعالیت این واحد در دهه 65 تا 75 ،بیماری جذام و سل و مالاریا و بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن در اولویت کنترل و حذف بودند که با فعالیت های همه جانبه پیرامون شناخت و پیشگیری و درمان به موقع و شناسایی کانون آلوده و قطع زنجیره انتقال ، خوشبختانه:
مالاریا از میزان بروز 70 در صد هزار در سال 65 به صفر در سال 89 رسیده است .
سل از میزان بروز 50 در صدهزار سل ریوی اسمیر مثبت امروزه به 12 در صدهزار کاهش یافته است .
جذام از 30 در صدهزار امروزه در سطح شهرستان حذف شده است .
بیماری های قابل پیشگیری با واکسن بخصوص سرخک در کودکان زیر 6سال از 60 در هزار در تولد زنده در سال 65 در دهه اخیر به 3 در صدهزار و اخیراٌ نیز در مرحله کنترل می باشد. سایر بیماری های قابل پیشگیری نیز در مرحله حذف یا ریشه کنی هستند.
خلاصه فعالیت و عملکرد شاخص واحد در طول دو دهه اخیرچگونه می باشد؟
از سال 72 لغایت 73 طرح شناسایی گواتر ناشی از کمبود ید در سطح نقاط روستایی بخصوص مدارس ابتدایی در دستورکار بیماریابی قرار گرفت که نتایج این بررسی نشان دهنده ابتلای روستائیان به این بیماری بود و طبق آمار بدست آمده در سال 74 میزان شیوع 20% در کل جمعیت و در سطح مدارس 30تا40 درصد گواتر ناشی از ید در درجات مختلف (شدید-متوسط-خفیف) گزارش گردید.با تجویز آمپول ید (لیپیدول) به جمعیت 33هزار نفری روستا و آموزش و اطلاع رسانی به مردم در جهت ترویج استفاده از نمک های یددار ، یک دهه بعد میزان شیوع به کمتر از 3% منجر گردید.
به منظور پوشش کامل ایمنسازی در سطح روستاها در سال 67 بسیج عمومی واکسیناسیون با هدف تحت پوشش قراردادن تمام خانوارهای روستایی –عشایری سیار و کوچرو و کپرو کولا نشین اجرا شد که با مراجعه مستقیم به درب منازل پوشش واکسیناسیون از 60% در تمام واکسن ها به بیش از 90% ارتقا یافت.
براساس طرح ایمنسازی کودکان زیر 6 سال علیه بیماری فلج اطفال از سال 74 به مدت 5 سال و هرسال در دو نوبت به صورت خانه به خانه تمام کودکان زیر 5 سال شهر و روستا قطره خوراکی فلج اطفال تجویز شد که هدف این طرح نیز رسیدن به هدف ریشه کنی فلج اطفال تا سال 2000 بود . عنوان این روزها در طرح کشوری به نام روز ملی (National Day Polio)
طرح غربالگری تالاسمی از سال 76 با هدف شناسایی زوج ناقلین تالاسمی مینور اجرا گردید که با اجرای این طرح تمام داوطلبین ازدواج می بایستی به صورت اجباری قبل از عقد شرعی و رسمی آزمایشات لازم را انجام دهند که از طریق این گلوگاه زوج ناقلین شناسایی شده با انجام مشاوره عمومی و تخصصی از تولد تالاسمی ماژور (شدید) در دهه اخیر پیشگیری به عمل آمده است . لازم به ذکر است از بدو اجرای برنامه 12 زوج ناقل شناسایی و با اقدامات مداخله ای از تولد بیمار تالاسمی پیشگیری شده است.
طرح غربالگری (شناسایی بیماران دیابت و فشارخون) در سطح جمعیت بالای 30 سال روستایی در دو نوبت سال 83 و 87 به منظور شناسایی موارد دیابت و فشارخون نهفته و مشخص در مردان و زنان روستایی اجرا گردید که خوشبختانه با موفقیت و پوشش بالای 97% جمعیت انجام گرفت که میزان شیوع از 1% به 3% در دیابت و 7% به 17% در فشارخون ارتقا یافت.
طرح ادغام بهداشت روان در نظام شبکه با هدف شناسایی 4 دسته مهم از بیماریهای روانی و عصبی (صرع-عقب ماندگی ذهنی-شدید و خفیف روانی ) از سال 75 در سطح شهرستان (در روستاها) اجرا گردید که بیش از 300 مورد از اینگونه بیماریها شناسایی و تحت مراقبت و آموزش قرار گرفتند.اجرای این طرح در روستاها هم اکنون استمرار دارد.
طرح غربالگری هیپوتیروئید مادرزادی نوزادان هماهنگ با سراسر کشور از سال 86 با هدف شناسایی کم کاری تیروئید نوزادان که منجر به عقب ماندگی ذهنی آنان می گردد ، اجرا شد.هدف این طرح آزمایش خون تمام نوزادان 3 تا 5 روزه اول تولد بود که با انجام این آزمایش در صورتیکه نوزادی کم کاری تیروئید د اشته باشد در همان ایام نوزادی تشخیص و تحت درمان قرار گیردو از عقب ماندگی ذهنی نوزاد پیشگیری شود .خوشبختانه با اجرای این طرح از ابتدا تا سال 89 بیش از 2500 نوزاد آزمایش شده اند و 9 مورد در این طرح شناسایی و تحت درمان قرار گرفتند که از عقب ماندگی ذهنی آنها پیشگیری شد .
طرح واکسیناسیون سرخجه مادرزادی (سرخجه مادرزادی موجب عقب ماندگی ذهنی در نوزادان می شود) : در سال 83 این طرح در گروه سنی 5تا 25ساله هماهنگ با سراسر کشور در کل شهرستان با هدف کاهش موارد وکنترل سرخجه مادرزادی اجرا گردید وحدود 25 هزار نفر تحت پوشش قرار گرفتند که با جایگزین نمودن واکسن MMR (سرخک،سرخجه،اوریون ) امروزه شاهد کنترل سرخجه مادرزادی که موجب سقط یا مرگ ویا عقب ماندگی فکری وذهنی ویا کوری وکری نوزاد می شد جلوگیری گردد.
برنامه شناخت وپیشکیری اعتیاد : در راستای اهداف کشوری تمام مراجعین نیازمند به آزمایشگاه تحت آزمایشگاه تست اپیوم (تشخیص اعتیاد به مواد مخدر) قرار میگیرند . که سالیانه از حدود 2000تست اپیوم حدود 1%آنها مثبت ودر مرکز مشاوره بیماریها تحت مشاوره عمومی واختصاصی برای ترک قرار میگیرد که این برنامه در دهه اخیر بیش از 90%موفقیت داشته است.
نهایتاً وضعیت فعلی شهرستان از جهت بروزوشیوع بیماریها ی واگیر وغیر واگیر چگونه است؟
در حال حاضر بیماریهای منتقله از آب وغذا از جمله تیفوئید از 114 در صد هزار در سال 75 به 10درصد هزار در سال 89 رسیده است و وبا کنترل و مورد صفر و هم چنین آنفلوانزای طیور وخوکی وانسانی کنترل وشاهد کاهش موارد با اجرای اقدامات پیشگیرانه هستیم.
در حوزه بیماریهای مشترک انسان ودام ، بیماری هاری کاملاً کنترل وموارد حیوان گزیده با انجام واکسیناسیون به موقع در دهه اخیر هاری صفر می باشد فعلاً تب مالت در یکی از روستاها در دو سال اخیر همه گیر شده که در مرداد سال 89 مهار شده است.
بیماری سل جزء بیماریهای شایع وبومی است که با میزان بروز ثابت سالیانه وجود دارد
سایر بیماریهای واگیر از جمله HIV در حد صفر وشهرستان پاک می باشد اما موارد بیماری هپاتیت ب روند ثابت سالیانه دارد
بیماری دیابت وفشارخون متناسب با میزان شیوع کشوری وروند افزایشی سالیانه وجود دارند که با برنامه ریزی واقدامات همه جانبه مداخله ای در صدد کنترل وپیشگیری از عوارض ناخواسته آنها می باشیم
پیرامون سوانح وحوادث در منزل و در جاده آموزشهای همه جانبه وبررسی موارد خطر زا واصلاح آنها در خانوارها و در بیرون از منزل در دهه اخیر اجرا شده است و با اصلاح این امور واطلاع رسانی ، خوشبختانه شاهد کاهش چشمگیری در حوادث منزل در دو سال اخیر بوده ایم.
سایر خدمات در ارتقاء برنامه شناخت و پیشگیری بیماریها (با پشتیبانی معاونت بهداشتی و توسعه دانشگاه):
1- تهیه دو دستگاه سل کانتر H1 با مبلغ 40میلیون تومان برای آزمایشات زوجین ( قبل از خرید این دستگاه داوطلبین ازدواج برای انجام آزمایش بایستی به مرکز استان وبا تحمل هزینه واتلاف وقت ارجاع می شدند)
2- راه اندازی مرکز تحقیقات وآزمایشگاه سل با هزینه بالغ بر 25میلیون تومان
3- تهیه دستگاه الیزا برای آزمایشات هورمونی
4- راه اندازی واحد دیابت
5- تاسیس وراه اندازی اتاق ایزوله تنفسی با تجهیزات تخصصی وفوق تخصصی برای ارائه خدمات به بیماریهای صعب العلاجی مانند انفلوانزا( خوکی –طیور – انسانی ) ، سل مقاوم ، آسم وپنومونی حاد و... با هزینه بالغ بر 107 میلیون تومان
در آخر : اگر ما بدانیم وبتوانیم هر یک از عوامل زیر را پیشگیری کنیم اما کوتاهی نمائیم مسئول هستیم :
اگر نوزادی با تالاسمی ماژور متولد شود
اگر نوزادی بدلیل هیپو تیروئیدی مادرزادی ، سرخچه مادرزادی دچار عقب ماندگی ذهنی شود
اکر کودکی به دلیل کمبود ید دچار عقب ماندگی ذهنی وجسمی شود.
اگر کودکی یا هر انسانی به دلیل وجود عوامل خطر زا در منزل دچار سانحه (سوختگی ، برق گرفتگی ، خفگی و...) شود (حوادث درمنزل )
اگر هرگودکی به هر یک بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن مبتلا ، و فوت شود
اگر هر انسانی به دلیل ابتلا به بیماریهای واگیر دار قابل درمان ( سل ، تب مالت ، حصبه ، انفلوانزا، مالاریا و...) فوت نماید
اگر هر انسانی به دلیل عدم اطلاع وآگاهی در گرداب اعتیاد گرفتار شود
اگر هر انسانی به دلیل عدم اطلاع وآگاهی به ایدز وهپاتیت وسایر بیماریهای خونی وآمیزشی مبتلا گردد
اگر هر انسانی به دلیل ابتلا به دیابت دچار عوارض ماندگار ( کلیوی ،چشمی ، حرکتی وقلبی ) شود
اگر هر انسانی به دلیل ابتلا به فشار خون دچار عوارض قلبی وعروقی ومغزی شود
اگر هر انسانی به دلیل عدم اصلاح شیوه زندگی (کاهش مصرف نمک وچربی وروغن جامد ، تحرک ،ترک سیگار ، کنترل وزن) دچار سکته گردد
اگر انسانها از چگونگی شناخت وپیشگیر ی وکنترل بیماریها مطلع نباشند .